9851

Αρκατένα Φωτεινής: 4 γενιές μίας οικογένειας, που τιμούν το πεντανόστμο ψωμί του Ομόδους!

22/03/2021
* ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όλα τα αφιερώματα του All About Limassol (ως ο Επίσημος Οδηγός της Λεμεσού) αποσκοπούν ΜΟΝΟ στο να αναδείξουν τα διαφορετικά πλεονεκτήματα αυτής της υπέροχης πόλης, με σκοπό να γνωρίζουν όλοι τις μοναδικές Εμπειρίες που προσφέρονται. Σε καμία περίπτωση δεν έχουν διαφημιστικό ή αξιολογικό χαρακτήρα και δεν εξυπηρετούν συμφέροντα Εταιρειών, Δήμων, Οργανισμών ή Ιδιωτών.

Ήθη και έθιμα / Παράδοση
Ύπαιθρος

Η Φωτεινή ανήκει στη γενιά που μεγάλωνε δουλεύοντας, είτε μαθαίνοντας κάποια τέχνη κοντά σε μαστόρους, είτε βοηθώντας τους γονείς στο σπίτι και στην οικογενειακή επιχείρηση. Σήμερα, γιαγιά πια, θυμάται πως ανέλαβε το ζύμωμα του ψωμιού στο σπίτι από τα 8 της χρόνια. Από τότε, σχεδόν 70 χρόνια, δεν άφησε ούτε για μία μέρα τη σκάφη και τον φούρνο.

Με το όνομά της έχει ταυτιστεί μία από τις πιο γνωστές βιοτεχνίες ενός πεντανόστιμου ψωμιού του Ομόδους, του αρκατένου, η συνταγή του οποίου αποτελεί στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, αναγνωρισμένη από την UNESCO. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι η τέχνη που έμαθε η Φωτεινή από τη μητέρα της, Ελένη, πέρασε στην κόρη της, Σταυρούλα, και σήμερα βρίσκει συνεχιστές στα εγγόνια της.

swipe gallery

Δεν γνώριζαν όλες οι γυναίκες του χωριού πώς να παρασκευάσουν αρκάτη, δηλαδή τη βάση του ψωμιού, με αφρό από τη ζύμωση των ρεβιθιών. Συνήθως η τέχνη αυτή ήταν κτήμα μίας οικογένειας.

«Τα ψωμιά της μάνας μου τα έπαιρνε ο πατέρας μου στις Πλάτρες που είχαν τότε πολύ πληθυσμό, αλλά και στη Λευκωσία», θυμάται η Φωτεινή. Επειδή η ίδια είχε αναλάβει από πολύ μικρή ηλικία την ευθύνη του ζυμώματος, χρειαζόταν να ξυπνά πολύ νωρίτερα από άλλους συνομήλικούς της, καθώς έπρεπε να ξεμπερδέψει με το ψωμί, πριν ξεκινήσει για το σχολείο. Στο ίδιο ωράριο συνήθισε και η κόρη της, η Σταυρούλα, αφού η παρασκευή του ψωμιού ξεκινάει πάντα στις 3 – 4 το πρωί.

Η Σταυρούλα, μεγαλώνοντας με τη χαρακτηριστική, γλυκιά γεύση του αρκατένου, δεν άργησε να γίνει ο πυρήνας της τρίτης γενιάς της οικογενειακής βιοτεχνίας. «Μου άρεσε να βοηθώ τη μάνα μου στο ζύμωμα από μικρή», λέει, με το χαμόγελο στα χείλη της να επιβεβαιώνει ότι το άγουρο ξύπνημα δεν ήταν γι’ αυτή ένα οδυνηρό βίωμα. Όταν έπιασε την πρώτη της δουλειά, συχνά γυρνούσε στο σπίτι απογοητευμένη από το αντικείμενο και τις συνθήκες εργασίας της.

swipe gallery

Από το να βλέπει την κόρη της σε τέτοια κατάσταση, η Φωτεινή της ανέθεσε και επίσημα ένα μεγάλο κομμάτι της δουλειάς στα «Αρκατένα Φωτεινής».

Η Σταυρούλα έβαλε τη δική της πινελιά στη βιοτεχνία, αφού της άρεσε να πειραματίζεται με νέες γεύσεις και να εξερευνά τις δυνατότητες της παραδοσιακής συνταγής με δημιουργικούς τρόπους μέσα στην κουζίνα. Η αφοσίωση μάνας και κόρης στην τέχνη αυτή, αναπόφευκτα είχε επίδραση και στη νεότερη γενιά.

Τότε και τώρα.

«Τα παιδιά τα μεγάλωσα μέσα στον φούρνο», τονίζει η Σταυρούλα, της οποίας η οικογένεια δραστηριοποιείται πια σχεδόν ολόκληρη στη βιοτεχνία στο χωριό.

Αν και τα παιδιά της Σταυρούλας μεγάλωσαν σε μία εποχή που θέλει τη νεολαία να αναζητά ευκαιρίες καριέρας στις πόλεις, επιδιώκοντας ταυτόχρονα και τις απολαύσεις ενός κοσμοπολίτικου περιβάλλοντος, η αγάπη που τους εμφύσησε για τον τόπο τους και το αρκατένο, ανέτρεψε το μοτίβο αυτό.

Αριστερά, η νεαρή Φωτεινή, που ανέθρεψε την οικογένειά της με τα αρκατένα, και δεξιά, η γιαγιά Φωτεινή, που βλέπει τα εγγόνια της να παίρνουν τα ηνία.

Ο Αντρέας, ο μεγαλύτερος γιος της Σταυρούλας, δεν άργησε να αναγνωρίσει ότι η οικογενειακή επιχείρηση είναι ένας θησαυρός που έχει να δώσει πολλά ακόμα, και στους ίδιους και στον τόπο. Με βασικό συνεργάτη τον αδερφό του, Γιάννη, αλλά και τη Σταυρούλα και τη γιαγιά Φωτεινή να παραμένουν οι πυλώνες της οικογενειακής βιοτεχνίας, ανέδειξαν το αρκατένο ως το απόλυτο κυπριακό brunch. Άλλωστε, για ολόκληρη την οικογένεια η γλυκιά γεύση του αρκατένου είναι εδώ και δεκαετίες ο καλύτερος τρόπος για να ξεκινά η μέρα τους.

swipe gallery

Έτσι, 80+ χρόνια μετά το πρώτο ξεφούρνισμα, η οικογένεια αυτή αναδεικνύει ξανά το αρκατένο ως μία από τις πιο εκλεκτές και αγαπημένες γεύσεις του Ομόδους.
* ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα αφιερώματα του Project «Ιστορία της Λεμεσού» παρουσιάζουν υλικό που έχει προκύψει από τις μέχρι στιγμής ιστορικές έρευνες. Τυχόν νέα δεδομένα, ενσωματώνονται στα αφιερώματα αφού επιβεβαιωθούν.