Το χωριό Άρσος, ένα από τα μεγαλύτερα κρασοχώρια της Κύπρου, βρίσκεται 40 χιλιόμετρα δυτικά από την πόλη της Λεμεσού, στα σύνορα της επαρχίας με την Πάφο. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 1092 μέτρων με ανοικτό ορίζοντα στην κοιλάδα του ποταμού Διαρίζου. Χάριν στη θέση του, διαθέτει θαυμάσιο, ξηρό κλίμα το καλοκαίρι, ενώ τον χειμώνα κάποιες φορές σημειώνεται χιονόπτωση.
Το χωριό γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη την περίοδο από το 1920 μέχρι το 1960. Ο πληθυσμός του χωριού ανερχόταν στους 2000 κατοίκους. Στη συνέχεια όμως, το ασύμφορο της αμπελοκαλλιέργειας, το κακό οδικό δίκτυο της εποχής και η αναζήτηση καλύτερης τύχης στις πόλεις οδήγησαν το χωριό στον μαρασμό και την εγκατάλειψη. Σήμερα έχουν απομείνει γύρω στα 300 άτομα στο χωριό, που φέρουν μαζί τους μια πλούσια παράδοση από ήθη και έθιμα.
Υπάρχουν 2 εκδοχές για την ονομασία του χωριού:
- Παράφραση του Ιερού Άλσους της θεάς Αφροδίτης, που βρισκόταν στην περιοχή όπου είναι κτισμένο το χωριό (Άλσος > Άρσος).
- Ονομασία που πηγάζει από την πόλη που ιδρύθηκε στην περιοχή της Πάφου στα ελληνιστικά χρόνια, από τον βασιλιά Πτολεμαίο της Αιγύπτου, προς τιμή της Αρσινόης (Αρσινόη > Αρσος).
Το σημείο θέας που βλέπει προς την κοιλάδα του ποταμού Διάριζου.
Το σημείο θέας που βλέπει προς την κοιλάδα του ποταμού Διάριζου.
Το γραφικό κέντρο του χωριού.
Οι άνθρωποι του Άρσους παραμένουν δραστήριοι και δημιουργικοί.
Οι άνθρωποι του Άρσους παραμένουν δραστήριοι και δημιουργικοί.
Το χωριό διακλαδώνεται σε στενά δρομάκια με παραδοσιακά, πετρόκτιστα σπίτια, τα οποία συναντιούνται στην κεντρική πλατεία, γύρω από την εκκλησία του Αποστόλου Φιλίππου. Αποτελώντας παραδοσιακά χώρο συνάντησης και εμπορικό κέντρο, η πλατεία φιλοξενεί και 2 ταβέρνες – καφενεία, όπως επίσης τον παλιό φούρνο του χωριού, κατάστημα πώλησης παραδοσιακών προϊόντων του σταφυλιού και παντοπωλείο.
Η εκκλησία του Αποστόλου Φιλίππου κτίστηκε τον 13ο αιώνα και δεσπόζει στην κεντρική πλατεία του Άρσους. Η σημερινή εικόνα της εκκλησίας και του καμπαναριού ανάγεται στις αρχές του 20ου αιώνα. Δίπλα στην εκκλησία βρίσκεται το παρεκκλήσι της Αγίας Μαριάμνης, αδελφής του Αποστόλου Φιλίππου.
Το ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο κατασκευάστηκε κατά τον 19ο αιώνα. Στην παλαιά εκκλησία φυλάσσονταν τα λείψανα του Αποστόλου Φιλίππου, που κλάπηκαν λίγο μετά το 1735. Η κάρα του διασώθηκε και μεταφέρθηκε στη Μονή του Τιμίου Σταυρού στο Όμοδος. Οι κάτοικοι του Άρσους θεωρούσαν την Αγία Κάρα θαυματουργή και πραγματοποιούσαν λιτανείες για προστασία της σοδειάς τους, σε περιόδους επιδρομής ακρίδων.
Μία δεύτερη εκκλησία, της Παναγίας Χρυσελεούσας Καθολικής, βρίσκεται λίγο βορειότερα του χωριού, κοντά στο μονοπάτι της φύσης.
Από τα πανάρχαια χρόνια το Άρσος αναδείχθηκε ως ένα πλούσιο κρασοχώρι και οι παραδόσεις που αναπτύχθηκαν γύρω από την αμπελοκαλλιέργεια, συντηρούνται μέχρι σήμερα. Πέρα από το οινοποιείο που λειτουργεί λίγο έξω από το χωριό, οι περισσότεροι κάτοικοι φτιάχνουν το δικό τους κρασί, ζιβανία, αλλά και παλουζέ και σουζιούκο. Στο κέντρο του χωριού λειτουργεί και ένα παραδοσιακό αποστακτήριο, όπου ο ζωμός των σταφυλιών φυλάσσεται ακόμα στα μεγάλα, παραδοσιακά πιθάρια.
Το κατάστημα «Το σταφύλι άλλωσπως» (Τηλέφωνο: 99 559451), που λειτουργεί στην πλατεία, είναι αφιερωμένο στα παραδοσιακά προϊόντα του σταφυλιού και όχι μόνο. Πέρα από παλουζέ και σουζιούκο, διαθέτει και έψημα, το παραδοσιακό γλυκό μήλο μέσα σε έψημα, γλυκά του κουταλιού, αλλά και ακόμα και καραμέλες από χυμό σταφυλιού. Έτσι, οι επισκέπτες του χωριού μπορούν να πάρουν μία ιδέα από τις παραδοσιακές γεύσεις του Άρσους.
Παραδοσιακά προϊόντα του σταφυλιού στο κέντρο του χωριού.
Παραδοσιακά προϊόντα του σταφυλιού στο κέντρο του χωριού.
Παραδοσιακά προϊόντα του σταφυλιού στο κέντρο του χωριού.
Το χωριό είναι γνωστό και για τα παραδοσιακά ψωμιά του.
Το χωριό είναι γνωστό και για τα παραδοσιακά ψωμιά του.
Οι γυναίκες του χωριού ετοιμάζουν παραδοσιακές νοστιμιές.
Το χωριό είναι κτισμένο συγκεντρωτικά, ένα κλασσικό παράδειγμα πυκνοδομημένου οικισμού. Οι στενοί δρόμοι, τα μακρυνάρια, τα δίχωρα και τα ανώγεια κτισμένα με άψογη πελεκητή πέτρα σε συνδυασμό με τις κεραμιδένιες στέγες προσδίδουν μια γοητεία στην αρχιτεκτονική του χωριού. Χαρακτηριστικά είναι επίσης τα πολλά νεοκλασικά κτίρια.
Ένα διώροφο σπίτι του 19ου αιώνα έχει αποκατασταθεί και διαμορφωθεί σε έναν χώρο όπου αναδεικνύεται ολόκληρη η λαϊκή παράδοση και στοιχεία της ιστορίας του χωριού. Τόσο στην αυλή, όσο και στα δωμάτιά του, βρίσκει κανείς μία πολύ πλούσια συλλογή από εξαιρετικά δείγματα εργαλείων, επίπλων, σκευών, ενδυμάτων, φωτογραφιών και διακοσμητικών στοιχείων, από τη ζωή των κατοίκων κατά τον 19ο και 20ο αιώνα.
Το μονοπάτι με τις 6 πετρόκτιστες βρύσες του χωριού, είναι ένας τρόπος να απολαύσεις την μοναδική ομορφιά της περιοχής, αλλά και να περιηγηθείς στην ιστορία του τόπου. Το μονοπάτι έχει μήκος 1250 μέτρα και αποτελεί τη διαδρομή που έκαναν οι κάτοικοι για να προμηθευτούν νερό και να πλύνουν ρούχα και χαλιά. Το νερό ρέει καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, δημιουργώντας ένα ειδυλλιακό σκηνικό με ρυάκια, πελώρια πλατάνια, λεύκες, καρυδιές και ιτιές.
Στο χωριό λειτουργούν Αγροτουριστικά καταλύματα σε παλιά σπίτια τα οποία αναπαλαιώθηκαν και φιλοξενούν ντόπιους και ξένους επισκέπτες.
Kantara house
Kantara house
Modus Vivendi
Αρσόραμα
Το σπίτι της Μαγδαλούς
Moustos house
Moustos house
Modus Vivendi: 24 333640, 99 446479
Το Σπίτι της Μαγδαλούς: 99 814531
Cornaro House: 25 358836
Estian: 96 777220
Arsorama: 25 817000
Moustos traditional house: 99 604955
Kantara House: 99 417015
Το Άρσος φημίζεται για τη φιλοξενία του και η κεντρική πλατεία του χωριού το επιβεβαιώνει, με 2 ζεστούς χώρους που προσφέρουν καφέ, ροφήματα και παραδοσιακή κουζίνα, με θέα στην όμορφη εκκλησία του Αποστόλου Φιλίππου.
Ταβέρνα Αγορά: 99 662726
Arsos café restaurant: 99 277277
Ταβέρνα Αγορά
Ταβέρνα Αγορά
Arsos café restaurant
Arsos café restaurant
Κυπριακή βραδιά: Καλοκαιρινό γλέντι με μουσική, χορό και παραδοσιακά εδέσματα κάθε Ιούλιο στο κέντρο του χωριού.
Φεστιβάλ του Αυγούστου: Το παραδοσιακό φεστιβάλ συνάντησης παλιών κατοίκων του χωριού και αποδήμων.
Γιορτή του Παλουζέ: Mε σκοπό τη διαφύλαξη των εθίμων του κρασοχωριού, διοργανώνεται μία γιορτή αφιερωμένη στα προϊόντα του σταφυλιού κάθε Οκτώβριο.
2.16 km
2.17 km
2.97 km
2.16 km
2.17 km
2.97 km
3.55 km
3.47 km
3.32 km
4.29 km
6.13 km
6.04 km
7.76 km
8.49 km
8.33 km
8.39 km
