Περικυκλωμένη από αμπελώνες, η Βάσα Κοιλανίου είναι ένα από τα σημαντικότερα αμπελοχώρια της ορεινής Λεμεσού, με μακραίωνη ιστορία στην παραγωγή κρασιού και προϊόντων του σταφυλιού.
Το όνομα του χωριού έχει αρχαιοελληνική προέλευση από τη λέξη Βάσσα ή Βήσσα, που σημαίνει δασώδης κοιλάδα. Στο χωριό υπήρχε ιερό του Απόλλωνα, στο σημείο όπου σήμερα είναι κτισμένη η κεντρική εκκλησία. Η Βάσα υπήρξε σημαντικό φέουδο κατά τα μεσαιωνικά χρόνια, ως κτήμα των σταυροφόρων βαρόνων, όπως μαρτυρούν και συλλογές από ξίφη που ανακαλύφθηκαν σε λόφο πίσω από την εκκλησία το 1993.
Ο πρώην πρέσβης της Ιρλανδίας στην Κύπρο και η σύζυγός του, μόνιμοι κάτοικοι της Βάσας
Η επιβλητική παρουσία της εκκλησίας του Ευαγγελισμού στο κέντρο του χωριού, δημιουργεί μία όμορφη, πλακόστρωτη πλατεία, που πλαισιώνεται από καφενεία. Σε συνδυασμό με τα στενά δρομάκια και τα πετρόκτιστα σπίτια, δίνει το στίγμα ενός γραφικού χωριού, πλούσιου σε παραδόσεις.
Όσο το χωριό είχε μεγάλο πληθυσμό, η περιοχή αυτή θεωρούνταν και εμπορικό κέντρο, με παντοπωλεία, κουρεία και εργαστήρια, αλλά και σφαγείς που πουλούσαν ντόπιο κρέας. Μάλιστα, η Βάσα ήταν γνωστή για τους τεχνίτες «τσαμαρέλας», που θεωρείται ιδανικός μεζές για τη ζιβανία.
Στη Βάσα διατηρείται ακόμα και σήμερα η γοητευτική παραδοσιακή αρχιτεκτονική, με την πελεκητή ασβεστόπετρα ως βασικό δομικό υλικό. Σπίτια με χοντρούς τοίχους, μεγάλες περιφραγμένες αυλές και καμάρες, μαρτυρούν τον πλούτο του χωριού.
Η Βάσα διέθετε επίσης αξιόλογους τεχνίτες στο κτίσιμο της πέτρας. Πέρα από όσους ασχολούνταν με το κτίσιμο κατοικιών, υπήρχαν και οι δεξιοτέχνες που κατασκεύαζαν τις δόμες στις πλαγιές που φυτεύονταν με αμπέλια.
Εκκλησία Ευαγγελισμού της Παναγίας: Κτίστηκε κατά το 1896 – 1900, σε γοτθικό ρυθμό με τρούλο από πελεκητή πέτρα.
Σπήλαιο και Παρεκκλήσι Οσίου Βαρνάβα: Λίγο πιο έξω από το χωριό βρίσκεται το σπήλαιο όπου ασκήτεψε ο Όσιος Βαρνάβας και εκεί βρέθηκαν και τα λείψανα του. Δίπλα από το σπήλαιο βρίσκεται και το ξωκλήσι του.
Σπήλαιο Αγίου Τίμωνα: Στην ίδια βραχώδη περιοχή, βρίσκεται και το σπήλαιο όπου ασκήτεψε ο Άγιος Τίμων.
Σπήλαιο Οσίου Βαρνάβα
Σπήλαιο Οσίου Βαρνάβα
Παρεκκλήσι Οσίου Βαρνάβα
Σπήλαιο Αγίου Τίμωνα
Παρεκκλήσι Αγίου Γεωργίου: Στο εσωτερικό του διαθέτει εξαιρετικές τοιχογραφίες του 15ου αιώνα.
Παρεκκλήσι Αγίου Νικολάου: Ό,τι απέμεινε από το μικρό αυτό εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο, βρίσκεται ανάμεσα στην άγρια βλάστηση του χωριού.
Εξωκλήσι Προφήτη Ηλία (Παλαιό ημερολόγιο): Πρόκειται για ένα λιτό εκκλησάκι που το κοσμούν λιγοστές εικόνες, με ξυλόστεγη κεραμοσκεπή στέγη.
Παρεκκλήσι Τιμίου Προδρόμου: Βρίσκεται ανάμεσα στα σπίτια του χωριού, με ένα υπέροχο, ξυλόγλυπτο τέμπλο στο εσωτερικό του.
Παρεκκλήσι Αγίου Γεωργίου
Παρεκκλήσι Αγίου Γεωργίου
Παρεκκλήσι Αγίου Γεωργίου
Παρεκκλήσι Τιμίου Προδρόμου
Μουσείο Δημοτικής Εκπαίδευσης: Από το 2010, στο παλιό αρρεναγωγείο της Bάσας λειτουργεί το Μουσείο Δημοτικής Εκπαίδευσης, παρουσιάζοντας με ψηφιακά μέσα και διαδραστικά εργαλεία την ιστορία του ίδιου του σχολείου, αλλά και της κοινότητας.
Μουσείο Ζιβανίας: Το Μουσείο φιλοξενεί εκθέματα που παρουσιάζουν τη διαδικασία παραγωγής της ζιβανίας και ενός καθημερινού αγροτικού νοικοκυριού της Κύπρου.
Μουσείο Ζιβανίας
Μουσείο Ζιβανίας
Μουσείο Ζιβανίας
Εκκλησιαστικό μουσείο
Εκκλησιαστικό Μουσείο: Εκεί φυλάσσονται ιερά κειμήλια που σώθηκαν από θρησκευτικά μνημεία.
Μουσείο Λαϊκής Παράδοσης: Στο μουσείο φυλάσσονται αντικείμενα της καθημερινότητας των κατοίκων της υπαίθρου στις αρχές του 20ου αιώνα.
Από το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου ξεκινά το μονοπάτι που ακολουθεί το ρέμα του ποταμού και περνά κάτω από το πετρόκτιστο γεφύρι. Όταν το νερό γεμίζει το ρέμα, το μονοπάτι δεν είναι βατό, όμως είναι μια όμορφη διαδρομή για τους ξηρούς μήνες του χρόνου.
Το διπλοκάμαρο γεφύρι βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά το 1954 έγιναν εκτεταμένες εργασίες αποκατάστασής του, λόγω ζημιών που είχε υποστεί. Εύκολα μπορεί να το επισκεφθεί κανείς, διασχίζοντας τον βατό χωματόδρομο που οδηγεί μέχρι την κοίτη του ποταμού.
Οινοποιείο Αργυρίδη (25 945999)
Οινοποιείο Παπαϊωάννου (99 608247)
Οινοποιείο Αργυρίδη
Οινοποιείο Αργυρίδη
Οινοποιείο Παπαϊωάννου
Οινοποιείο Παπαϊωάννου
Ταβέρνα «Πύργος» (99 491455)
Ταβέρνα «Παλάτι» (99 649139)
Ταβέρνα «Αριάδνη» (25 944064, 25 942185)
Λουκουμάδες «Ο Καλαμαράς» (99448732, 99034615)
Στης Γιωτούς (96 231285)
Σωματείο Αναγέννησης (-)
Τον Νέον Παλαιών (-)
Ταβέρνα «Πύργος»
Ταβέρνα «Παλάτι»
Ταβέρνα «Αριάδνη»
Στης Γιωτούς
Το Χωριό (99 491455)
Οικία Ρωτή (99 971971)
Andre_Marie_studios (99 524265)
Villa Mayzus (-)
Το Χωριό
Οικία Ρωτή
Andre_Marie_studios
Villa Mayzus
0.12 km
0.12 km
2.17 km
2.21 km
2.02 km
2.14 km
2.17 km
2.21 km
2.02 km
2.14 km
3.97 km
4.29 km
5.34 km
6.85 km
7.74 km
7.77 km
7.12 km
8.92 km
9.06 km
