Τον Μεσαίωνα, στην περιοχή του Κολοσσίου βρισκόταν ένα πλούσιο φέουδο, με στρατηγική σημασία για την ευρύτερη περιοχή. Σήμερα, τη θρυλική εκείνη εποχή της υπαίθρου της Λεμεσού, θυμίζει ένα από τα σημαντικότερα οχυρωματικά έργα από την εποχή της Φραγκοκρατίας στην Κύπρο, το Κάστρο του Κολοσσίου.
Το Κάστρο κτίστηκε το 1210, από τους Ιωαννίτες Ιππότες (τάγμα που ιδρύθηκε μετά την Α’ Σταυροφορία), οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στο νησί επί βασιλείας Λουζινιάν. Η αξία του οχυρού, είχε σαν αποτέλεσμα να αλλάξει χέρια σε μια περίοδο ιδιαίτερα ταραγμένη για την ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Το 1306 – 1313 καταλήφθηκε από Ναΐτες Ιππότες και τελικά καταστράφηκε το 1426, από τους Μαμελούκους της Αιγύπτου.
Παραμένοντας πάντα ένα προνομιούχο φέουδο, το Κολόσσι δεν άργησε να βρει την παλιά του αίγλη. Το 1454 το Κάστρο ανοικοδομήθηκε από τον Διοικητή των Ιωαννιτών, Louis de Magnac. Η μεγαλοπρέπεια του οχυρού, που προκαλεί δέος μέχρι σήμερα, δηλώνει τον καίριο ρόλο που είχε το φέουδο, αλλά και την πλούσια παραγωγή που πρόσφεραν τα κτήματα της περιοχής. Μάλιστα, η Commanderie (στρατιωτική διοίκηση) του Κολοσσίου έδωσε το όνομα της στο διεθνώς γνωστό γλυκό κρασί της Κύπρου, την Κουμμανταρία.
Με το τέλος της Φραγκοκρατίας, το Κάστρο έχασε τον στρατηγικό ρόλο του, όμως η επιβλητική εικόνα του δεν έπαψε ποτέ να εντυπωσιάζει ντόπιους και ξένους, και να εμπνέει θρύλους και λαϊκές παραδόσεις. Ίσως γι’ αυτό, μερικές από τις πρώτες φωτογραφίες από την ύπαιθρο της Λεμεσού, αναπαριστούν το εντυπωσιακό αυτό φρούριο.
Κοντά στο φρούριο του Κολοσσίου βρίσκεται μια βυζαντινή εκκλησία του 12ου αιώνα. Φαίνεται ότι οι Ιωαννίτες χρησιμοποιούσαν τον ναό, αφού μέχρι το 1936 στην αψίδα του ναού σωζόταν το οικόσημο του Luis de Magnac. Τον 15ο αιώνα, η βυζαντινή εκκλησία μετατράπηκε σε ναό της λατρείας των Ιωαννιτών, αφιερωμένο στον Άγιο Ευστάθιο, λόγω της στρατιωτικής ιδιότητας και της λατινικής καταγωγής του Αγίου.
Πηγή πληροφοριών: Κοινοτικό Συμβούλιο Κολοσσίου, Τμήμα Αρχαιοτήτων
* ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα αφιερώματα του Project «Ιστορία της Λεμεσού» παρουσιάζουν υλικό που έχει προκύψει από τις μέχρι στιγμής ιστορικές έρευνες. Τυχόν νέα δεδομένα, ενσωματώνονται στα αφιερώματα αφού επιβεβαιωθούν.