Τον Δεκέμβριο του 1957, ένα φωτογραφικό κλικ στον Αγρό της ορεινής Λεμεσού, απαθανατίζει μια σκηνή που μοιάζει βγαλμένη από αρχαία τραγωδία. Ο ψηλός άντρας με το μουστάκι και τα χέρια δεμένα είναι ο Διομήδης Μαυρογιάννης, ο οποίος αργότερα εγκατέλειψε το χωριό του και βιοπορίστηκε τελικά στη Λεμεσό, λειτουργώντας μια ψησταριά που διατηρούν μέχρι σήμερα τα παιδιά και τα εγγόνια του.
Από τον Φεβρουάριο του 1957, ο Διομήδης βρισκόταν κρατούμενος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης των Άγγλων στην Πύλα, όπως πολλοί άλλοι συμπατριώτες του, μέλη και αγωνιστές της ΕΟΚΑ. Τον Δεκέμβριο του 1957, έλαβε την οδυνηρή είδηση του θανάτου του γιου του, Ανθούλλη, μία μόλις εβδομάδα μετά τα πέμπτα του γενέθλια. Η οικογένεια, αλλά και ολόκληρο το χωριό, είχαν βυθιστεί στο πένθος, όμως ο τραγικός πατέρας υπέμενε την απώλεια μακριά από όλους, αφού οι Άγγλοι δεν θα επέτρεπαν σε ένα «ανατρεπτικό στοιχείο» να αφήσει το κελί του για κανένα λόγο.
Ο Διομήδης και η σύζυγός του Ευγενία, δεκαετίες μετά από την τραγική εκείνη στιγμή της ζωής τους.
Ο Διομήδης και η Ευγενία στο κατάστημά τους, με φίλους και οικογένεια.
Η τραγική φωτογραφία υπήρχε για δεκαετίες μέσα στο κατάστημα.
Η οικογένεια ξεπέρασε τις δύσκολες στιγμές και μεγάλωσε παιδιά και εγγόνια.
Τελικά, την ημέρα της κηδείας, ο νέος Άγγλος Κυβερνήτης της Κύπρου, Χιου Φουτ, επισκέφθηκε την περιοχή, σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τον ξεσηκωμένο λαό. Άνθρωποι του χωριού, με πρωτοβουλία του Χρήστου Μαυρογιάννη, αδελφού του Διομήδη, προσέγγισαν τον Κυβερνήτη, και ζήτησαν να επιτραπεί στον φυλακισμένο πατέρα να αποχαιρετήσει τον νεκρό γιο του από κοντά. Έτσι, ο Κυβερνήτης έδωσε σχετική εντολή και ο Διομήδης Μαυρογιάννης μεταφέρθηκε σιδηροδέσμιος στο σπίτι του στον Αγρό.
Η αναπάντεχη παρουσία του πατέρα, που παρακολούθησε τη νεκρώσιμη ακολουθία και την κηδεία σε απόσταση από τα 4 παιδιά και τη γυναίκα του, Ευγενία, έκανε τη στιγμή ακόμα πιο τραγική, κάτι που αποτυπώθηκε έντονα στη σπάνια αυτή φωτογραφία. Το γερμένο κεφάλι, τα πόδια που μοιάζουν να σέρνονται, οι φρουροί που αποφεύγουν τα διερευνητικά βλέμματα του κόσμου, είναι στοιχεία που κάνουν τη φωτογραφία να μιλά από μόνη της.
Ο Διομήδης δεν μπόρεσε να αγκαλιάσει την οικογένειά του, να πάρει και να δώσει δύναμη, δεν μπόρεσε ούτε μια χούφτα χώμα να ρίξει στον τάφο του γιου του. Η συναισθηματική φόρτιση της στιγμής αποτυπώθηκε πολύ παραστατικά στην εικόνα, όπου η προσωπική τραγωδία μιας οικογένειας σε μια ορεινή κοινότητα του νησιού, μοιάζει να λειτουργεί συμβολικά για την τραγωδία ενός ολόκληρου, αγωνιζόμενου λαού.
Φωτογραφία και πληροφορίες: Παύλος Μαυρογιάννης
* ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα αφιερώματα του Project «Ιστορία της Λεμεσού» παρουσιάζουν υλικό που έχει προκύψει από τις μέχρι στιγμής ιστορικές έρευνες. Τυχόν νέα δεδομένα, ενσωματώνονται στα αφιερώματα αφού επιβεβαιωθούν.
