Σύμφωνα με την παράδοση, η Αγία Ελένη, αφήνοντας χρυσό για την ανέγερση εκκλησιών και μοναστηριών κατά την επίσκεψη της στη Λεμεσό, ιδρύει ένα από τα σημαντικότερα οικοδομήματα της Βυζαντινής περιόδου, το μοναστήρι Αγίου Νικολάου. Το μοναστήρι ιδρύεται τον 4ο αιώνα, στην περιοχή Ακρωτηρίου, και έκτοτε, φέρει δίπλα από το όνομα του τον χαρακτηρισμό των «Γάτων».
Η παράδοση δίνει πολλές εκδοχές για την ονομασία του μοναστηριού, η οποία συνδέεται άμεσα με την οικογένεια των αιλουροειδών. Ένας θρύλος μαρτυρά ότι, όταν ανεγέρθηκε το μοναστήρι, η χερσόνησος του Ακρωτηρίου υπέφερε από δηλητηριώδη φίδια, που πολλαπλασιάστηκαν εξαιτίας μιας μακράς περιόδου ανομβρίας. Τότε, η Αγία Ελένη, θέλοντας να καταπολεμήσει τη μάστιγα των φιδιών, συγκέντρωσε στο μοναστήρι εκατοντάδες γάτους. Από τότε η συνήθεια της διατήρησης γάτων για την καταδίωξη των φιδιών, διαδόθηκε πολύ γρήγορα και σε άλλα μοναστήρια.
Μια άλλη παράδοση εξιστορεί ότι, τον 4ο αιώνα, ο Κυβερνήτης Καλόκαιρος, απεσταλμένος του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, συγκέντρωσε στο μοναστήρι 1000 περίπου γάτους, με σκοπό να εξολοθρεύσει τα φίδια στην Κύπρο. Ο Καλόκαιρος έθεσε ως όρο στους μοναχούς να εκτρέφουν κάθε μέρα τουλάχιστον 100 γάτους, και ακόμα όρισε να τους δίνουν πρωί και βράδυ κρέας, ώστε να μην αναγκάζονται να απορροφούν συνέχεια το δηλητήριο των φιδιών. Οι γάτοι αυτοί, όπως συνεχίζει ο μύθος, όταν άκουγαν το σήμαντρο να ηχεί, διέκοπταν το κυνήγι των φιδιών και μαζεύονταν στον περίβολο της εκκλησίας, όπου υπήρχαν κυκλικές ξύλινες σκάφες με φαγητό.
Από την εποχή του Βυζαντίου μέχρι και σήμερα, αν και βίωσε μεγάλες αλλαγές και ανακατασκευές, το μοναστήρι εξακολουθεί να λειτουργεί. Το αξιοσημείωτο είναι πως ακόμα και σήμερα, το μοναστήρι συνεχίζει να φέρει την ονομασία των γάτων, αλλά και να τιμά το όνομα επάξια, αφού στο χώρο του μοναστηριού εξακολουθούν να ζουν γύρω στους 100 γάτους.
Πηγή πληροφοριών: Κοινοτικό Συμβούλιο Ακρωτηρίου
* ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα αφιερώματα του Project «Ιστορία της Λεμεσού» παρουσιάζουν υλικό που έχει προκύψει από τις μέχρι στιγμής ιστορικές έρευνες. Τυχόν νέα δεδομένα, ενσωματώνονται στα αφιερώματα αφού επιβεβαιωθούν.
