Ίσως στην παγκόσμια λίστα με τους σπουδαίους χαμένους θησαυρούς, που αναζητούνται εδώ και αιώνες μέχρι και σήμερα, προστεθεί και ο θησαυρός της Ρήγαινας, της μυστηριώδους αρχόντισσας της Κύπρου.
Η ρήγαινα είναι το πιο γνωστό, αλλά και το πιο μυστηριώδες πρόσωπο των θρύλων και των παραδόσεων της Κύπρου. Την «συναντά κανείς» σε κάθε μέρος του νησιού, σε αρχαία και μεσαιωνικά οικοδομήματα, σε ωραίες τοποθεσίες, σπηλιές και χαλάσματα, πηγές και ποταμούς, εκκλησίες και ξωκλήσια, βουνά και κάμπους και κρυμμένους μυθικούς θησαυρούς… προς αναζήτηση.
Η προέλευση της είναι μεσαιωνική, την περίοδο της φραγκοκρατίας. Τους Λουζινιανούς μονάρχες, ο λαός δεν τους ονόμασε ποτέ βασιλιάδες. Ονομάζονται ρήγες και ρήγαινες (που πάλι σημαίνει βασιλιάδες και βασίλισσες). Όμως, στη συνείδηση του λαού, η διαφορά ήταν ουσιαστική: βασιλιάς ήταν πάντοτε ο αυτοκράτορας της Κωνσταντινούπολης.
Η ρήγαινα ήταν πανέμορφη, πολύ πλούσια και έχει κρυμμένους θησαυρούς που πολλοί προσπάθησαν στο παρελθόν να βρουν, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Σε διάφορα μέρη της Κύπρου υπάρχουν πύργοι της ρήγαινας (Πισσούρι και Ανώγυρα), ενώ τα κυπριακά χωριά που έχουν το όνομα Πύργος σχετίζονται, στις τοπικές παραδόσεις, με πύργους που ανήκαν στη ρήγαινα και δεν υπάρχουν σήμερα.
Το φρούριο του Κολοσσιού, ανήκε επίσης στη ρήγαινα. Η τοπική παράδοση λέει ότι, ο ρήγας υποσχέθηκε στη ρήγαινα να της χαρίσει τόση έκταση γης, όση θα μπορούσε να βλέπει. Τότε εκείνη έκτισε τον ψηλό πύργο, από όπου έβλεπε όλη την περιοχή. Κάστρα της ρήγαινας (αντί πύργοι) λέγεται ότι υπήρχαν και στη Φασούλα Λεμεσού.
Στον Αμίαντο ήταν τα λουτρά της, στο Πολέμι και Ακαπνού οι κάμποι της. Κάποιοι θαμμένοι θησαυροί της στα Μαντριά, στον Άγιο Τύχωνα, στη Διερώνα, στο Πελέντρι και στην Επισκοπή. Στην Ακαπνού, η Ρήγαινα είχε ένα ακόμα κτισμένο παλάτι, στον κάμπο που φέρει το όνομά της. Η παράδοση λέει πως βρισκόταν εκεί για διακοπές, όταν οι εχθροί αποβιβάστηκαν στη Λεμεσό. Κατά τη φυγή της (κι αφού ο θησαυρός της θάφτηκε σε άγνωστο μέρος), η ρήγαινα έπεσε από το άλογο και σκοτώθηκε. Ο θησαυρός αναμένει ακόμη τον τυχερό που θα τον αναζητήσει.
Η τοπική παράδοση λέει ότι, όταν η ρήγαινα κατοικούσε στην Ανώγυρα, ένας από τους γιους της έπεσε στο λάκκο του περιβολιού (στην άνω γύρα του περβολιού) και σκοτώθηκε. Η Ρήγαινα, απαρηγόρητη, μάζεψε όλα της τα υπάρχοντα (σκεύη, κοσμήματα, χρήματα και ότι άλλο είχε) και τα έριξε στο λάκκο. Τον σκέπασε με χώμα, και έφυγε για να μην επιστρέψει ποτέ ξανά.
Της Έλενας Κωνσταντίνου
* ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα αφιερώματα του Project «Ιστορία της Λεμεσού» παρουσιάζουν υλικό που έχει προκύψει από τις μέχρι στιγμής ιστορικές έρευνες. Τυχόν νέα δεδομένα, ενσωματώνονται στα αφιερώματα αφού επιβεβαιωθούν.
