Το μεταλλείο αμιάντου στο Τρόοδος είναι το μεγαλύτερο σε αποθέματα χρυσοτιλικού αμιάντου στην Ευρώπη. Έχει έκταση 13 τετραγωνικά χιλιόμετρα και βρίσκεται γύρω στα 1500 μέτρα πάνω από τη μέση στάθμη της θάλασσας.
Ο αμίαντος της Κύπρου ήταν πολύτιμος, αφού χρησιμοποιούνταν ευρέως από την αρχαιότητα στην κατασκευή σεντονιών αποτέφρωσης των νεκρών και υποδημάτων. Η νεότερη ιστορία εκμετάλλευσης του αμιάντου αρχίζει στις αρχές του 20ου αιώνα με τη χρήση του αμιάντου ευρέως στη βιομηχανία. Το 1904 (φωτογραφία εξωφύλλου) δόθηκε σε ορισμένα χωριά το προνόμιο εκμετάλλευσης αμιάντου. Ακολούθησε σειρά μεταβιβάσεων του δικαιώματος εκμετάλλευσης σε διάφορες ξένες εταιρείες και τελικά περιήλθε στην κυριότητα της εταιρείας "Κυπριακά Aμιαντωρυχεία Λτδ".
Μέχρι το 1950 η εξόρυξη του μεταλλεύματος γινόταν χειρωνακτικά και συνεπώς είχε σχεδόν απόλυτη εξάρτηση από την απασχόληση μεγάλου αριθμού εργατών (μερικές χιλιάδες). Οι περισσότεροι από τους εργαζόμενους διέμεναν σε πρόχειρα ή προσωρινά καταλύματα γύρω από το χώρο του μεταλλείου, που σταδιακά μετεξελίχθηκαν σε μόνιμες κατοικίες, αναπτύσσοντας έτσι μια κοινότητα με σχολεία, νοσοκομείο και καταστήματα.
Στον Αμίαντο το 1927 οι εργάτες αξίωσαν και πέτυχαν τη μείωση των ωρών εργασίας τους από 10 σε 9 τη μέρα. Η μεγαλύτερη απεργία έγινε στον Αμίαντο το 1929, με τη συμμετοχή 5000 - 6000 εργατών, που πραγματοποίησαν διαδήλωση στα γραφεία της εταιρείας με αίτημα την αύξηση των αμοιβών και την ελευθερία τους να αγοράζουν το ψωμί τους από όπου ήθελαν και όχι από τους φούρνους της εταιρείας, που το πουλούσαν πολύ ακριβά. Η απεργία αυτή εξελίχθηκε σε εξέγερση και κατεστάλη από την αστυνομία. Ιδιαίτερα μαζική ήταν και η απεργία που πραγματοποιήθηκε σχεδόν 20 χρόνια μετά, το 1948.
Εξόρυξη αμιάντου με μηχανήματα.
Μετά το 1950 άρχισε η μηχανοποίηση του μεταλλείου με τη χρήση μεγάλων μηχανημάτων εξόρυξης, ενώ από το 1963 λειτουργούσε το εννιαόροφο εργοστάσιο εμπλουτισμού. Αυτό είχε ως επακόλουθο τη μείωση του εργατικού δυναμικού και τη σταδιακή εγκατάλειψη και ερήμωση της κοινότητας. Τα Κυπριακά Αμιαντωρυχεία λειτούργησαν κερδοφόρα μέχρι το 1982, όταν η διεθνής εκστρατεία εναντίον της χρήσης του αμιάντου προκάλεσε την κατακόρυφη μείωση στη ζήτηση.
Πηγές: Πρόγραμμα Aποκατάστασης και Διαχείρισης του Μεταλλείου Αμιάντους στο Εθνικό Δάσος Τροοόδους, Γεωπάρκο Τροόδους.
* ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα αφιερώματα του Project «Ιστορία της Λεμεσού» παρουσιάζουν υλικό που έχει προκύψει από τις μέχρι στιγμής ιστορικές έρευνες. Τυχόν νέα δεδομένα, ενσωματώνονται στα αφιερώματα αφού επιβεβαιωθούν.
Εργάτες το 1935.
Μεταφορά αμιάντου με βαγόνια.
Η περιοχή του μεταλλίου το 1930.
Ιδιαίτερα σκληρές ήταν οι συνθήκες εργασίας.
Εργάτες από την Ινδία είχα φιλοξενηθεί σε σκηνές στο μεταλλείο.
Εργάτες το 1937.
Ο εναέριος σιδηρόδρομος μετέφερε το προϊόν τη εξόρυξης στη Λεμεσό.
Εργάτες κατά την απεργία του 1948.
Εργάτες από διάφορες εθνικότητες εργάστηκαν στο μεταλλείο.
Κατασκευή δρόμου στο μεταλλείο.
Κυριακάτικη αργία στην κοινότητα του μεταλλείου.
Η εικόνα του μεταλλείου το 1955.
