Η συνάντηση στο γραφείο του ορίστηκε νωρίς το πρωί. Είχε ήδη αρχίσει το τρέξιμο με τις υποχρεώσεις της ημέρας. Εμφανίστηκε με κουστούμι – αμέσως μετά θα έπρεπε να παρευρεθεί σε εγκαίνια – αλλά η διάθεσή του πρόδιδε ότι δεν είναι αυτή η περιβολή που τον χαρακτηρίζει 100%. Κεφάτος και ιδιαίτερα ομιλητικός, ήταν έτοιμος να κάνουμε μια συζήτηση χωρίς ταμπού, για ένα πανεπιστήμιο στο οποίο πίστεψε από την αρχή και που, γι’ αυτό ακριβώς, νιώθει την ανάγκη να αναγνωρίσει λάθη και ευθύνες.
Υπάρχουν 2 τρόποι να μιλήσει κανείς για σκάνδαλα, προβλήματα και ευθύνες: ο ένας είναι ο καθαρά σκανδαλοθηρικός (αυτός που παράγει και τους σπαρταριστούς τίτλους σε εφημερίδες και δελτία ειδήσεων), ο άλλος είναι ο απολογιστικός (αυτός που δε θα διστάσει να πει τα πράγματα με το όνομά τους, να υποδείξει τις παραλείψεις, τα συμφέροντα ή τη διαπλοκή, αλλά με σκοπό την αποκατάσταση και όχι τη διαπόμπευση). Αυτός ο δεύτερος τρόπος είναι που βάζει φρένο σε ό,τι πήγε στραβά, αλλά φανερώνει και όσα χρειάζεται να γίνουν για να δώσεις θετική προοπτική σε κάτι που, εκ των πραγμάτων, δίνει αξία στην πόλη και χειροπιαστά οφέλη στους κατοίκους της (ο καθένας μπορεί να βρει τέτοια παραδείγματα από τα τελευταία 10 χρόνια, που το ΤΕΠΑΚ λειτουργεί στην πόλη).
Ο Ανδρέας Αναγιωτός ξέρει ότι η συζήτηση περί σκανδάλων είναι σε πρώτη γραμμή και δεν προσπαθεί (δε θα μπορούσε) να υπεκφύγει. Ξέρει, ακόμα, ότι τα Μέσα συχνά εστιάζουν στις αρνητικές ειδήσεις με τρόπο τέτοιο, ώστε να τις μεγεθύνουν, αφού είναι ευρέως παραδεκτό ότι ο αρνητισμός «πουλάει» πάντα περισσότερο. Όμως πιστεύει στις δυνάμεις και του Πανεπιστημίου και της Λεμεσού από την πρώτη μέρα που πάτησε το πόδι του στην πόλη. Αναγνωρίζει, λοιπόν, πως μόνο μια ειλικρινής κουβέντα γύρω από το παρελθόν και το παρόν του ΤΕΠΑΚ, μια κουβέντα που δε διστάζει να μετρήσει μία - μία τις αλήθειες (επώδυνες και μη), μπορεί να έχει ουσία για το μέλλον του.
Ο Πρύτανης του ΤΕΠΑΚ είναι ένας Λευκωσιάτης, γέννημα – θρέμμα της Παλλουριώτισσας, που επέλεξε να γίνει Λεμεσιανός, αφήνοντας πίσω του την πολύ πετυχημένη ακαδημαϊκή καριέρα 17 χρόνων στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Εδώ και 7 χρόνια, μεγαλώνει τον γιο του με τη σύζυγο στη Λεμεσό, χωρίς να μπορεί να φανταστεί πια τη ζωή του κάπου αλλού. Αξιοποιεί κάθε ευκαιρία για τρέξιμο ή ποδηλασία, αγαπά τις εξορμήσεις στη φύση και ιδιαίτερα τις επισκέψεις στην απρόσιτη παραλία Ζαπάλο, δυτικά της Λεμεσού. Από το 2015, όμως, και την εκλογή του στο αξίωμα του πρύτανη του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), ο Ανδρέας Αναγιώτος είναι ο άνθρωπος που βρίσκεται τακτικά στην επικαιρότητα, είτε ως πρεσβευτής των επιτυχιών του ιδρύματος, είτε (πιο συχνά) με αφορμή τη συζήτηση περί σκανδάλων.
«Δεν είναι κάτι που συμβαίνει συχνά, να μπορείς να συμβάλεις με το δικό σου όραμα και τις γνώσεις στη δημιουργία ενός Πανεπιστημίου», λέει, εξηγώντας γιατί το ΤΕΠΑΚ υπήρξε 1 από τους 2 λόγους που τον έφεραν πίσω στην Κύπρο και συγκεκριμένα στη Λεμεσό, τον Ιανουάριο του 2007.
Μετά από 27 χρόνια στην Αμερική, αφού έκανε τη συνειδητή επιλογή, πήρε την απόφαση να αποτελέσει κομμάτι της οργάνωσης και λειτουργίας του, νεοσύστατου τότε, Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου. Σε καμία περίπτωση, όμως, δε φανταζόταν ότι 10 χρόνια μετά θα έπρεπε να διαχειριστεί τους πηχυαίους τίτλους περί σκανδάλων, ως Πρύτανης.
Συνεχίζοντας να τρέφει το ίδιο (αν όχι και μεγαλύτερο) πάθος για την ανάπτυξη του Πανεπιστημίου, ξεκαθαρίζει ότι, παρά τα όποια προβλήματα, αν βρισκόταν ξανά στο δίλημμα ανάμεσα σε Αμερική ή Λεμεσό, πάλι την ίδια απόφαση θα έπαιρνε. «Από τότε που εκλέχθηκα Πρύτανης, βέβαια, το πρόγραμμα είναι ακόμα πιο πιεσμένο και η οικογένειά μου παραπονιούνται συχνά, ότι τους βλέπω ελάχιστα. Όμως και οι φοιτητές είναι εξίσου παιδιά μου, επομένως θεωρώ ότι είναι επίσης σημαντικός και ο χρόνος που αφιερώνω στα θέματα του Πανεπιστημίου», συμπληρώνει.
Η Πρυτανεία του ΤΕΠΑΚ, ένα από τα ιστορικά κτίρια της Λεμεσού, αποκαταστάθηκε μετά από χρόνια, με δαπάνη €4.5 εκατομμυρίων, ώστε να στεγάσει τις υπηρεσίες του Πανεπιστημίου.
«Είναι σημαντικό για τη Λεμεσό να γίνουν μεγάλα έργα, να την εμπιστευτεί ο κόσμος», υποστηρίζει. Για το λόγο αυτό, βλέπει και στο All About Limassol (την Επίσημη Πηγή Προβολής της Λεμεσού) ένα ξεχωριστό εργαλείο, που συμβάλλει στο να αλλάξει και η κουλτούρα και η νοοτροπία των ντόπιων. «Η Λεμεσός ήταν πάντα μια πόλη στην οποία άκμαζε ο ιδιωτικός τομέας. Στη Λευκωσία κυριαρχούσε η κρατική μηχανή, αλλά η Λεμεσός ήταν πάντα κέντρο καινοτομίας, ακόμα κι όταν δεν ήξεραν παλιά τι είναι η καινοτομία», εξηγεί, υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν στρατηγικοί εταίροι με τους οποίους θα πρέπει να επιδιώξει συνεργασία η Λεμεσός. «Ο κόσμος θα πρέπει επιτέλους να αντιληφθεί ότι η πόλη χρειάζεται να κάνει βήματα μπροστά», υπογραμμίζει.
Ποια πόλη του εξωτερικού θα θεωρούσες πρότυπο για τη Λεμεσό;
Θα έλεγα ότι το ζευγάρι Λευκωσία – Λεμεσός είναι αντίστοιχο με το ζευγάρι Μαδρίτη – Βαρκελώνη.
Εκεί, βέβαια, υπάρχουν και τα εθνικιστικά ζητήματα μεταξύ Καταλανών και Καστελιάνων, αλλά μπορεί να πεις ότι κι εδώ έχουμε τοπικιστικά ζητήματα. Οι Καστελιάνοι, της Μαδρίτης, ήταν οι γραφειοκράτες, αυτοί που έκαναν δουλειές με την κυβέρνηση, ενώ οι Καταλανοί ήταν οι καινοτόμοι. Μπορεί να ήταν σε μειονεκτική θέση, αλλά κοιτάξτε που έφτασε! Το τι έκανε η Βαρκελώνη στις αρχές του 20ου αιώνα είναι αντίστοιχο με τις προοπτικές που έχει η Λεμεσός στον 21ο αιώνα. Πρέπει να πάρεις πρωτοβουλίες, βέβαια, αλλά είναι απαραίτητη και η σωστή προβολή μέσα από ένα φορέα όπως το All About Limassol. Πρέπει να ενεργοποιηθούν οι πολίτες με θετική προσέγγιση. Τα Μέσα κάνουν τη δουλειά τους και προβάλλουν τα σκάνδαλα για να «πουλήσουν», αλλά δεν μπορούμε να μένουμε μόνο σε αυτά και να παραγνωρίζουμε τα θετικά και τις επιτυχίες.
Στα πανεπιστήμια φροντίζουμε να αλλάξουμε την κουλτούρα των φοιτητών, ενώ το All About Limassol από τη μεριά του φροντίζει να αλλάξει την κουλτούρα όλης της κοινωνίας.
Βλέπεις, δηλαδή, ότι έχουμε εμμονή με τα αρνητικά μας;
Έχουμε έναν αρνητισμό ως φυλή, μια τάση αμφισβήτησης, τάση για καυγά. Είναι μια κουλτούρα που πέρασε μέσα στους αιώνες. Ήμουν στην Αμερική 27 χρόνια και από τότε που επέστρεψα στη χώρα που γεννήθηκα, δυσκολεύομαι να συνηθίσω στην προσέγγιση αυτή. Οι Αμερικανοί είναι πάντοτε θετικοί. Ακόμα και κάτι κακό να συμβεί, ψάχνουν να βρουν το θετικό σε αυτό. Θα δουν και τις 2 πλευρές, αλλά θα κρατήσουν το πιο θετικό. Εμείς, με τους κατακτητές που έχουμε υποστεί, δεν είχαμε ποτέ την ευκαιρία να αναπτυχθούμε.
Έχουμε ακόμα οθωμανικά κατάλοιπα στην αντίληψή μας. Θεωρούμε ότι οποιοδήποτε αξίωμα ή θέση είναι αποτέλεσμα εξαγοράς ή ρουσφετιού, όπως στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Έχουμε περάσει πολλούς δύσκολους αιώνες, από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μέχρι και πολύ πρόσφατα. Ο λαός αντιμετώπιζε συνέχεια δυστυχίες και προβλήματα και ανέπτυξε μια μοιρολατρική στάση απέναντι στα πράγματα. Κατ’ επέκταση δεν περιμένεις ότι μπορεί να συμβεί και κάτι καλό. Συμβαίνει και με άλλους μεσογειακούς λαούς να αντιμετωπίζουν τη ζωή με απαισιοδοξία, αλλά όχι στο σημείο που συμβαίνει με εμάς.
Έχοντας διατελέσει Αντιπρύτανης, το 2015 διεκδίκησε το αξίωμα του Πρύτανη, στο οποίο και εκλέχθηκε, πιστεύονττας ότι με την εμπειρία του θα μπορούσε να συμβάλει στην παραπέρα ανάπτυξη του Πανεπιστημίου.
Δεν είχες προοπτικές στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα;
Κάθε άλλο. Ήμουν Αναπληρωτής Καθηγητής, με πολύ καλές απολαβές και συνταξιοδοτικά ωφελήματα. Αν έμενα άλλα 9 χρόνια, τα ωφελήματα αυτά θα πολλαπλασιάζονταν. Ήταν οικονομική καταστροφή η απόφαση να επιστρέψω. Και σε ακαδημαϊκό επίπεδο, από τη στιγμή που ασχολούμουν με το αντικείμενο του Biomedical Engineering, οι ευκαιρίες θα ήταν σαφώς περιορισμένες στην Κύπρο. Θυσίασα αρκετά, λοιπόν, αλλά τα κριτήρια της επιλογής μου αυτής ήταν η επιθυμία να εμπλακώ στη δημιουργία ενός νέου πανεπιστημίου και η εγκατάσταση της οικογένειας πίσω στον τόπο μας. Δε μετανιώνω για την απόφαση αυτή όμως.
Τα επιτεύγματα του ΤΕΠΑΚ μέσα στην πρώτη αυτή δεκαετία της λειτουργίας του, είναι εξαιρετικά. Οι Ευρωπαίοι συνάδελφοί μας λένε ότι είναι άθλος όλο αυτό.
Το αποτέλεσμα ήταν να αξιολογηθεί το ΤΕΠΑΚ ως ένα από τα καλύτερα 350 – 400 πανεπιστήμια στον κόσμο, παρά τα προβλήματα με τα κτίρια, παρά την οικονομική κρίση και παρά τα «σκάνδαλα» που εμφανίζονται κατά καιρούς, δικαιώνοντας την επιλογή που έκανα να έρθω στη Λεμεσό.
Γιατί σε εισαγωγικά τα «σκάνδαλα»; Δεν είναι όντως σκάνδαλα;
Ναι, αυτή είναι η εικόνα που υπάρχει αυτή τη στιγμή για το Πανεπιστήμιο. Ένα πανεπιστήμιο που ξεκινάει από την αρχή και εμφανίζεται μέσα στο κέντρο μιας ήδη αναπτυγμένης πόλης, είναι φυσικό να αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα. Αυτό, βέβαια, δεν είναι κάτι που αφορά μόνο το δικό μας πανεπιστήμιο, αλλά και άλλα τέτοια ιδρύματα στο εξωτερικό, τα οποία, επειδή έχουν μακροχρόνια παρουσία στις χώρες τους, πιθανόν να τα έχουν αφήσει αυτά πια στο παρελθόν.
Το σκάνδαλο με τα κονδύλια από ερευνητικά που διαχειριζόταν η Ροζίτα, πού οφείλεται;
Είναι χαρακτηριστική περίπτωση της διαφθοράς που υπάρχει γενικά στην κυπριακή κοινωνία, η οποία βρέθηκε, τελικά, και μέσα στα Πανεπιστήμια.
Γιατί να θέλει κάποιος να γίνει Πρύτανης σε ένα πανεπιστήμιο για το οποίο πιο πολύ ακούγονται τα σκάνδαλα, παρά οι επιτυχίες του;
Όσο γραφικό και ψεύτικο κι αν ακούγεται, εγώ πιστεύω στο ΤΕΠΑΚ. Άλλωστε, αν κοιτάξουμε την ουσία των σκανδάλων θα αναγνωρίσουμε και την αιτία τους. Υπήρξε μια πολιτική απόφαση να δημιουργηθεί το Πανεπιστήμιο στο κέντρο της πόλης και θεωρώ ότι αυτή ήταν μια καλή απόφαση. Αυτό που χρειαζόταν, όμως, ήταν ένας καλός σχεδιασμός εκ των προτέρων. Αυτή η παράμετρος είναι και η «Αχίλλειος πτέρνα» της χώρας μας. Δεν είμαστε Γερμανοί, δε σχεδιάζουμε κάτι, δεν το μελετούμε πριν αρχίσουμε την υλοποίησή του. Αντίθετα, αρχίζει η υλοποίηση και παράλληλα προσπαθούμε να το σχεδιάσουμε.
Σημαντικά ιστορικά κτίρια στο κέντρο της Λεμεσού ανακαινίστηκαν, προκειμένου να φιλοξενήσουν τις υποδομές του ΤΕΠΑΚ. Η κατασκευή νέων κτιρίων θα ήταν οικονομικότερη, αλλά έγινε αυτή η απιλογή, ώστε να υπάρχει μια παρακαταθήκη και για την πόλη.
Γιατί λειτουργούμε χωρίς σχεδιασμό, πιστεύεις;
Δεν μαθαίνουμε από τα λάθη του παρελθόντος και συχνά είμαστε τσαπατσούληδες. Πολλές φορές υπάρχουν και πολιτικές σκοπιμότητες. Θυμάμαι, για παράδειγμα, ότι είχαμε έρθει για το σχεδιασμό των προγραμμάτων σπουδών και είχαμε τεράστια πίεση για να αρχίσει η λειτουργία του Πανεπιστημίου τον Σεπτέμβριο του 2007, γιατί τον Μάρτιο του 2008 θα γίνονταν εκλογές.
Τους λέγαμε τότε όλοι οι ακαδημαϊκοί «για να ξεκινήσουμε θέλουμε εργαστήρια, χώρους, υποδομές κατάλληλες». Δηλαδή, ασκούσαμε πίεση στη Διοίκηση για να μας καλύψει τις ανάγκες. Για να καταλάβετε, δεν ήξεραν ακόμα που θα στεγαζόταν η Σχολή Μηχανικής και γίνονταν σκέψεις για το κτίριο Ττοφή Κυριάκου, στη Σαριπόλου, που δεν επαρκεί για να στεγάσει ολόκληρη μια τέτοια σχολή.
Θυμάμαι ότι υπήρχε μια συζήτηση τότε, ότι θα μπορούσε το κράτος να έδινε ένα κονδύλι περίπου €20 εκατομμυρίων για την αγορά κάποιων χώρων στην πόλη.
Έτσι θα ξεκινούσε με ιδιόκτητους χώρους και δε θα άφηνε το περιθώριο να γίνουν όλα αυτά που διερευνώνται τώρα σε σχέση με τα ενοίκια του ΤΕΠΑΚ.
Έγινε βιαστικά και επιπόλαια το Πανεπιστήμιο, δηλαδή;
Δε θα έλεγα αυτό ακριβώς. Αλλά, νομίζω ότι σε πολλές περιπτώσεις η πολιτεία προχωρά σε βήματα χωρίς τον απαραίτητο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό.
Με τον τρόπο που έγινε το Πανεπιστήμιο, λοιπόν, άφησε περιθώριο για να δημιουργηθούν τα προβλήματα.
Μήπως το περιθώριο αυτό εξυπηρετούσε κάποιους ιδιοκτήτες κτιρίων, που θα μπορούσαν να ενοικιαστούν;
Αυτό δεν μπορώ να το ξέρω. Ξέρω όμως ότι, αντί για την απόφαση που θα οδηγούσε στην αγορά ιδιόκτητων κτιρίων, η Πολιτεία πήρε την απόφαση για απαλλοτριώσεις και ενοικιάσεις, που είχαν ως αποτέλεσμα το ΤΕΠΑΚ να στεγάζεται σε 42 ενοικιαζόμενους χώρους. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι έγιναν βιαστικά κάποια πράγματα, χωρίς μακροπρόθεσμο σχεδιασμό.
Τώρα πόσα είναι τα ενοικιαζόμενα κτίρια;
Τώρα πια, έχουμε καταφέρει να τα μειώσουμε στα 33. Ο προσανατολισμός μας είναι να μειώσουμε ακόμα περισσότερο τις εγκαταστάσεις που βρίσκονται σε ενοικιαζόμενους χώρους και να μεταφερθούμε σε ιδιόκτητους, όπως είναι τα κτίρια της Πρυτανείας, της Βιβλιοθήκης, όπως είναι το κτίριο Ανδρέα Θεμιστοκλέους, το γωνιακό κτίριο της πρώην Λαϊκής, όπου στεγάζεται η Υπηρεσία Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας, η στοά «Τάσσος Παπαδόπουλος», η στοά «Λανίτη» κλπ.
Μετά από 10 χρόνια στη Λεμεσό, ο Ανδρέας Αναγιωτός δε θα μπορούσε να φανταστεί τη ζωή του σε άλλη πόλη, αφού η θέση στο ΤΕΠΑΚ του προσφέρει την ηθική ικανοποίηση μιας δουλειάς που φέρνει αποτελέσματα με διεθνή αναγνώριση, ενώ απολαμβάνει και την ποιότητα ζωής που του προσφέρει ο τόπος αυτός.
Αυτά τα κτίρια μας τα είχε παραχωρήσει ο Δήμος σε άθλια κατάσταση και χρειάστηκαν αρκετά μεγάλα κονδύλια για την αποκατάστασή τους. Αυτό, βέβαια, βελτίωσε και την εικόνα στο κέντρο της πόλης. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι το κτίριο της Πρυτανείας, για την αποκατάσταση του οποίου χρειάστηκαν πάνω από €4 εκατομμύρια. Αν το χτίζαμε από την αρχή θα κόστιζε περίπου τα μισά, αλλά πρόκειται για ένα ιστορικό κτίριο, το οποίο αποτελεί μια παρακαταθήκη για την πόλη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, όπως είναι η Βιβλιοθήκη (το πρώην Δικαστήριο), η Πρυτανεία (πρώην Κτηματολόγιο) ή το κτίριο Θεμιστοκλέους (το πρώην Παρθεναγωγείο) τα λεφτά που δόθηκαν είχαν όφελος και για το Πανεπιστήμιο, αλλά και για την πόλη.
Έτσι, και το ΤΕΠΑΚ έχει εδραιώσει τη θέση του στο κέντρο της Λεμεσού και δε θα φύγει από εδώ. Αυτή τη στιγμή, άλλωστε, είναι σε εξέλιξη η επέκτασή του στον Β’ πόλο, στο Παλιό Νοσοκομείο.
Εκεί, πέρα από την Κλινική Αποκατάστασης, που έχει ολοκληρωθεί, θα δημιουργηθεί και ένα μεγάλο κτίριο για τη φιλοξενία της Σχολής Επιστημών Υγείας.
Υπάρχουν σκοπιμότητες πίσω από την ανακίνηση της σκανδαλολογίας για το ΤΕΠΑΚ;
Δυστυχώς, το θέμα ανακινείται κάθε φορά με πηχυαίους τίτλους, γιατί τα Μέσα πουλάνε το αρνητικό πάντα. Όμως, ναι, κατά καιρούς έχει διαφανεί μια προσπάθεια σκόπιμης υπονόμευσης του έργου του ΤΕΠΑΚ, ακόμα και από ακαδημαϊκούς κύκλους.
Τα 2 δημόσια πανεπιστήμια της χώρας δε συνεργάζονται μεταξύ τους;
Κάθε άλλο. Υπάρχει άριστη συνεργασία μέσα από πολλά ερευνητικά προγράμματα. Σε κάποια είναι συντονιστής το ΤΕΠΑΚ και σε άλλα συντονίζει το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Οι σχέσεις με τους συνάδελφους ακαδημαϊκούς είναι εξαιρετικές. Μάλιστα, έπεται και μια συνεργασία των πανεπιστημίων για την από κοινού προώθηση των ξενόγλωσσων προγραμμάτων σε χώρες του εξωτερικού, για την προσέλκυση ξένων φοιτητών.
Στο ΤΕΠΑΚ φοιτούν σήμερα γύρω στους 3.000 προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές, σε 6 διαφορετικές Σχολές, οι οποίοι έχουν δώσει νέα ζωή στο ιστορικό κέντρο της πόλης.
Σε νούμερα, τι σημαίνει η εγκατάσταση του Πανεπιστημίου στο κέντρο;
Σημαίνει γύρω στους 3.000 φοιτητές, που κινούνται και ζουν μέσα στην πόλη, αλλά και πάνω από 500 άτομα σε διδακτικό και διοικητικό προσωπικό. Τα χρήματα που έχει δώσει το Πανεπιστήμιο για να εγκατασταθεί στο κέντρο, ωφέλησαν και τις τοπικές επιχειρήσεις, δίνοντας νέα ζωντάνια στην πόλη.
Είναι ιδιόκτητος ο χώρος στο Παλιό Νοσοκομείο;
Ναι, έχει παραχωρηθεί στο ΤΕΠΑΚ με υπουργική απόφαση από το 2006. Στη συνέχεια, συστάθηκε μια Συντονιστική Επιτροπή για τη διαχείριση του χώρου εκεί, η οποία είχε μέλη από: ΤΕΠΑΚ, Δήμο Λεμεσού, Υπουργείο Παιδείας (που ζύγιζε με βάση και τα συμφέροντα του Πανεπιστημίου, αλλά και τα συμφέροντα της Τεχνικής Σχολής απέναντι, και της Γ’ Αστικής, που είναι το Δημοτικό), Υπουργείο Υγείας, Υπουργείο Δικαιοσύνης και Αστυνομία, Κτηματολόγιο, Πολεοδομία. Γινόταν 1 συνάντηση κάθε 6 μήνες χωρίς ουσιαστική πρόοδο στο σχεδιασμό της ανάπτυξης του Πανεπιστημίου. Αυτό κράτησε γύρω στα 7 χρόνια.
Βέβαια, χρειάστηκε να περάσουν 10 χρόνια, μέχρι να προχωρήσουν οι σχεδιασμοί για την ανάπτυξη του Πανεπιστημίου στον Β’ πόλο. Είναι μια πονεμένη ιστορία, που την παρακολούθησα ως Αντιπρύτανης από το 2012.
Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που με ώθησαν να διεκδικήσω το αξίωμα του Πρύτανη. Βλέποντας όλα αυτά τα προβλήματα, θέλησα να βρεθώ σε μια θέση από όπου θα μπορούσα να ασκήσω μεγαλύτερη πίεση για τα θέματα αυτά, με τα ιδιόκτητα κτίρια, τις εγκαταστάσεις, τα ακαδημαϊκά προγράμματα και την έρευνα στο ΤΕΠΑΚ.
Και τώρα ποιο είναι το μέλλον εκείνης της περιοχής;
Το Νοσοκομείο δε θα φύγει από εκεί, φυσικά. Πίσω από αυτό, θα δημιουργηθούν τα γραφεία, εργαστήρια και αίθουσες διδασκαλίας, με τα τμήματα Νοσηλευτικής, Λογοθεραπείας, Εργοθεραπείας και Φυσικοθεραπείας (2 νέα τμήματα που θα δημιουργηθούν), με έμφαση σε ζητήματα αυτισμού, αλλά και το Τμήμα Δημόσιας Υγείας, που θα κάνει μελέτες για τις διάφορες ασθένειες στον ντόπιο πληθυσμό, με σκοπό να εξαχθούν σοβαρές στατιστικές μελέτες. Σε αυτή το χώρο πιθανόν να στεγαστεί και το Ερευνητικό Κέντρο που θα λειτουργήσει σε συνεργασία με το Γερμανικό Ογκολογικό Κέντρο.
Σήμερα πόσες σχολές και προγράμματα έχει το ΤΕΠΑΚ;
Αυτή τη στιγμή λειτουργούν συνολικά 6 σχολές, με 14 προπτυχιακά και 23 μεταπτυχιακά προγράμματα, με πολλές κατευθύνσεις και εξειδικεύσεις.
Η συζήτηση περί σκανδάλων έχει βλάψει επανειλημμένα το Πανεπιστήμιο (παρά το γεγονός ότι η ίδια η διοίκησή του έχει ζητήσει τη διερεύνηση των υποθέσεων που εξετάζονται από τον Γενικό Ελεγκτή) κάτι που ενίοτε αποδίδεται και σε σκοπιμότητες για την υπονόμευση του ΤΕΠΑΚ.
Θα επεκταθεί και άλλο το Πανεπιστήμιο;
Φυσικά. Ήδη γίνονται κινήσεις για την αξιοποίηση του αγροκτήματος στην Αχέλεια, στην Πάφο, κάτι που είναι απαραίτητο για τη λειτουργία του τμήματος Γεωπονικών Επιστημών. Παράλληλα δημιουργείται και αγρόκτημα στη Λόφου, σε εκκλησιαστική γη, για ορεινές καλλιέργειες. Σε μερικές δεκαετίες, μπορεί η μελλοντική διοίκηση του Πανεπιστημίου να σχεδιάζει ακόμα και επέκταση του με παραρτήματα σε άλλες πόλεις της Κύπρου. Στο πιο άμεσο μέλλον, περιμένουμε την ολοκλήρωση του κτιρίου της Σχολής Καλών Τεχνών τον Απρίλιο του 2018. Επίσης, η πρώην Εθνική Τράπεζα, το εγκαταλελειμμένο κτίριο νότια της Πλατείας Πρυτανείας, και το γωνιακό κτίριο δίπλα από αυτή θα γίνουν το κέντρο Καλών Τεχνών, με αίθουσα εκδηλώσεων για το Πανεπιστήμιο και όλη την πόλη.
Υπάρχει μια σχεδόν τριτοκοσμική εικόνα στην περιοχή αυτή, όμως, με τους βανδαλισμούς.
Ναι, είναι ένα πρόβλημα που μας απασχολεί και εμάς και κάποιες φορές μας αποτρέπει από το να χρησιμοποιήσουμε την πλατεία για εκδηλώσεις. Είναι κάτι που το βλέπουμε μαζί με το Δήμο Λεμεσού και θα προχωρήσουμε με μέτρα. Ο Δήμος και η Αστυνομία έχουν ευθύνες για τους βανδαλισμούς και, σε ό,τι αφορά χώρους του ΤΕΠΑΚ, έχει ευθύνες και το Πανεπιστήμιο.
Στην πλατεία θα μπουν προβολείς, αλλά και κάμερες για την καλύτερη επίβλεψη του χώρου, παρά το γεγονός ότι για καιρό είχαμε ενστάσεις από μέσα από το Πανεπιστήμιο, από κάποιους καθηγητές που το έκριναν ως αντιδημοκρατικό.
Ένα ακόμα μέτρο που θα εφαρμόσουμε είναι η χρήση ειδικής μπογιάς για τους τοίχους, η οποία καθιστά πιο εύκολο τον καθαρισμό τους από σπρέι.
Είναι περιορισμός της ελευθερίας όσων χρησιμοποιούν την πλατεία η εγκατάσταση κυκλώματος παρακολούθησης;
Όχι. Από τη στιγμή που κάποιος δεν μπορεί να σεβαστεί το δημόσιο χώρο και τους υπόλοιπους που τον χρησιμοποιούν, τότε η επίβλεψη του χώρου αυτού δεν είναι περιορισμός της ελευθερίας.
Θεωρείς ότι είσαι ο κατάλληλος για τη θέση του Πρύτανη;
Ναι, το πίστευα και γι’ αυτό το διεκδίκησα. Αν ερχόταν κάποιος πιο έμπειρος, θα έλεγα ότι είναι καλύτερο να αναλάβει εκείνος και να τον βοηθήσουμε όλοι να προχωρήσει. Επειδή, όμως, γνώριζα όλη την πορεία του ΤΕΠΑΚ από την αρχή, θεωρούσα ότι με τη συνεργασία της Συγκλήτου θα μπορούσαμε να λάβουμε αποφάσεις για την πρόοδό του.
Δεν ήθελες να γίνεις Πρύτανης για τον τίτλο;
Ποιον τίτλο; Στην Κύπρο, όταν λες ότι είσαι Πρύτανης, δεν τυγχάνεις εκτίμησης, όπως συμβαίνει στο εξωτερικό.
Οι απολαβές δεν ήταν λόγος για να διεκδικήσεις το αξίωμα;
Μα ποιες απολαβές; Είχαμε ένα επίδομα €5.000 το χρόνο, το οποίο το περιόρισε η Βουλή σε €2.500. Περισσότερη φασαρία, τρεχάματα, στέρηση χρόνου από την οικογένεια και διασυρμό του ονόματός μου έφερε το αξίωμα αυτό, παρά οικονομικό όφελος.
Το τρέξιμο είναι από τις τακτικές συνήθειες του Πρύτανη του ΤΕΠΑΚ, ο οποίος καταφεύγει σε αυτό για να καθαρίζει το μυαλό του και να μπορεί με περισσότερη διαύγεια να σχεδιάζει την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει.
Υπάρχει, όμως, και η ηθική ικανοποίηση για τις επιτυχίες του Πανεπιστημίου και πάνω απ’ όλα η κατάταξή του ανάμεσα στα 350 – 400 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, στη λίστα με τα 100 κορυφαία πανεπιστήμια, μαζί με άλλα μεγάλα ιδρύματα του εξωτερικού, όπως το Πανεπιστήμιου του Maryland στις ΗΠΑ. Αυτή τη στιγμή, το ΤΕΠΑΚ είναι το πανεπιστήμιο με την ψηλότερη αξιολόγηση, μεταξύ των πανεπιστημίων της Κύπρου. Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι το καλύτερο σκορ, κατά τη μέτρηση των κριτηρίων, το είχε το ΤΕΠΑΚ στις ετεροαναφορές.
Αυτό σημαίνει ότι τα ερευνητικά συμπεράσματα και οι εργασίες που εκπονούνται στο πλαίσιο των ερευνητικών προγραμμάτων του ΤΕΠΑΚ, χρησιμοποιούνται από ερευνητές και ακαδημαϊκούς σε όλο τον κόσμο.
Το ΤΕΠΑΚ έχει σημαντικό ερευνητικό έργο (227 προγράμματα, με ευρωπαϊκά κονδύλια €42 εκατομμυρίων συνολικά), ειδικά σε νέα επιστημονικά πεδία, όπως η νανοτεχνολογία, τα φωτοβολταϊκά (έχει ήδη συμφωνηθεί η δημιουργία ενός πιλοτικού πάρκου με φωτοβολταϊκά στη Λεμεσό, σε συνεργασία με την Green Energy Group, για σκοπούς έρευνας) και γενικά σύγχρονες τεχνολογίες που έχουν να κάνουν και με πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη.
Ποια είναι τα κυριότερα πλεονεκτήματα του ΤΕΠΑΚ;
Η προώθηση της καινοτομίας, τομέας στον οποίο έχουμε πολύ δυναμική παρουσία, ο χαμηλός μέσος όρος ηλικίας στο προσωπικό, που δίνει διαφορετική ώθηση, και η Λεμεσός, που δίνει την ευκαιρία να έχει το ΤΕΠΑΚ σημαντικούς στρατηγικούς εταίρους.
Οι στόχοι που θέτει το Πανεπιστήμιο για το μέλλον ποιοι είναι;
Η κτιριακή ανάπτυξη, και στο κέντρο, και στο Β’ πόλο, αλλά και στον οικισμό Βερεγγάρια, είναι βασικός στόχος. Πολύ σοβαρός στόχος είναι, επίσης, να εμπιστευθούν το Πανεπιστήμιο και ντόπιοι φορείς, ώστε να το χρηματοδοτήσουν, γιατί συχνά ο περιορισμένος κρατικός προϋπολογισμός περιορίζει τις δυνατότητες. Ίσως τα σκάνδαλα δε βοηθούν, αλλά αν ο Λεμεσιανός αγαπήσει το Πανεπιστήμιο, θα το εμπιστευθούν και οι επιχειρηματίες που έχουν την πρόθεση να βοηθήσουν.
Δεν αγαπούν το ΤΕΠΑΚ οι Λεμεσιανοί;
Θεωρώ ότι το αγαπούν, αλλά είναι τέτοια η προβολή των σκανδάλων και η αποσιώπηση των επιτυχιών του, ώστε δεν περνάει προς τα έξω η σωστή εικόνα για να δεθεί ουσιαστικά ο κόσμος με το Πανεπιστήμιο της πόλης.
Δεν έχει ευθύνες το Πανεπιστήμιο στη διαιώνιση της εικόνας αυτής;
Ναι, σίγουρα δεν έχει γίνει μια οργανωμένη και συστηματική προσπάθεια για να προβληθούν με τον σωστό τρόπο τα οφέλη που αποκομίζει η πόλη από τη λειτουργία του ΤΕΠΑΚ.
Έχουμε ευθύνη για την κακή εντύπωση που έχει δημιουργηθεί, έχουμε ευθύνη να καταλάβει ο κόσμος την αξία του Πανεπιστημίου, να το νιώσει δικό του και να βοηθήσει στην ανάπτυξή του, γιατί αυτό σημαίνει ανάπτυξη και για τη Λεμεσό.
Ο κόσμος πρέπει να αντιληφθεί ότι είναι προνόμιο το ΤΕΠΑΚ για τη Λεμεσό. Αυτός είναι και ο λόγος που η βελτίωση της δημόσιας εικόνας του είναι ένας από τους στρατηγικούς μας στόχους μέχρι το 2020. Ένα καλό Πανεπιστήμιο είναι πόλος ανάπτυξης για κάθε πόλη: δίνει τη δυνατότητα σε πολλά παιδιά να σπουδάσουν κοντά στο σπίτι τους, χωρίς να υποβληθούν οι οικογένειές τους σε μεγάλα έξοδα, παράγει γνώση, προσφέρει ώθηση σε νέες ιδέες, κινεί την τοπική οικονομία, ενισχύει τον πολιτισμό, προσελκύει νέο κόσμο στην πόλη και πολλά ακόμα.
Τελικά, το να στοχεύει στην κορυφή δεν έχει μόνο μεταφορική εφαρμογή στην ακαδημαϊκή του πορεία, αλλά και κυριολεκτική εφαρμογή, όσες φορές φροντίζει να βρεθεί κοντά στη φύση.
Ο Ανδρέας Αναγιωτός ξέρει πια ότι δε θα μπορούσε να ζήσει πουθενά αλλού. «Ακόμα κι όταν πηγαίνω στη Λευκωσία για να δω τους γονείς μου, ανυπομονώ να γυρίσω πίσω στη θάλασσα. Θα μου πεις, είναι δυνατόν; Ε, μετά από 10 χρόνια που έχω αφιερώσει στο Πανεπιστήμιο και έχω δεθεί με την πόλη, είναι». Έτσι, η καθημερινότητά του περιστρέφεται γύρω από το ιστορικό κέντρο της Λεμεσού, είτε θα είναι για δουλειά, είτε σε κάποιο από τα μαγαζιά της Πλατείας Κάστρου για καφέ, ποτό ή φαγητό με φίλους και οικογένεια.
Τη Λεμεσό τη γνώρισε και την αγάπησε μέσα από το Πανεπιστήμιο και χάριν σε αυτό και, με όλη την πείρα που κουβαλά από τη ζωή του στο εξωτερικό, ξέρει ότι Λεμεσός και ΤΕΠΑΚ είναι γραφτό να μεγαλώσουν μαζί ακόμα περισσότερο. Βλέπει το μέλλον σε νέες, καινοτόμες, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με πρωτοβουλίες νέων ανθρώπων, με στήριξη και από το Πανεπιστήμιο, οι οποίοι θα αποτελέσουν τη βάση μιας νέας οικονομίας. «Η Λεμεσός πάντα καινοτομούσε και, επειδή συγκεντρώνει σχεδόν το 50% της κυπριακής οικονομίας, μπορεί να γίνει ο πυρήνας για να αλλάξει συνολικά η χώρα», τονίζει, αναγνωρίζοντας πολλές δυνατότητες σε μια πόλη με ένα πανεπιστήμιο που κάνει άλματα, ενώ προσβλέπει και στην προοπτική ενός σύγχρονου Τεχνολογικού Πάρκου. «Το μόνο που χρειάζεται», καταλήγει, «είναι να πιστέψουμε στις θετικές δυνάμεις και να αλλάξουμε νοοτροπία, αφήνοντας οριστικά πίσω μας τον αρνητισμό που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας».
